کارکرد خانواده، سیستم فعال سازی رفتاری و رفتار مشکل زا در نوجوانان: نقش میانجی هویت

رفتارهای مشکل زا یکی از مسائل مهم و چالش انگیز در دوران نوجوانی است که توجه پژوهشگران و متخصصان سلامت روان را به خود جلب کرده است. رفتارهای مشکل زا تحت تأثیر عوامل زیستی، روانی و اجتماعی قرار دارد. از آنجایی که کارکرد خانواده، ویژگی های شخصیتی و هویت فردی از عوامل پیش بینی کننده مهم این رفتارها در دوران نوجوانی هستند لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه میان کارکرد خانواده و سیستم فعال سازی رفتاری با رفتار مشکل زا در نوجوانان و همچنین بررسی نقش میانجی گری هویت در رابطه این دو متغیر پیش بین با رفتار مشکل زا انجام شد. تعداد 190 دانش آموز دبیرستانی ساکن تهران به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و پرسشنامه های ابعاد کارکرد خانواده اولسون، سیستم های مغزی رفتاری، پرسشنامه عوامل روانی- اجتماعی خطرساز و محافظ رفتار مشکل ساز جسور و مراحل روانی- اجتماعی اریکسون را تکمیل کردند. داده ها با روش رگرسیون تحلیل شدند. تحلیل داده ها نشان داد که هر سه متغیر کارکرد خانواده، هویت و سیستم های فعال سازی رفتاری با رفتار مشکل زا همبستگی معنادار دارند و همچنین می توانند آن را پیش بینی کنند. همچنین هویت قادر به میانجی گری رابطه کارکرد خانواده و رفتار مشکل زا است اما رابطه بین سیستم فعال سازی رفتاری و رفتار مشکل زا را میانجی گیری نمی کند. نتایج نشان داد کههرچهکارکرد خانواده سالم تر، سیستم فعال سازی رفتاری دارای فعالیت کمتر و هویت منسجم تر باشد، احتمال درگیری نوجوان در رفتارهای مشکل زا کم تر است.